Trong những năm gần đây, ngành golf Việt Nam phát triển nhanh chóng, với hơn 80 sân golf đang hoạt động. Tuy nhiên, kèm theo đó là xu hướng các sân golf lớn tự vận hành toàn bộ chuỗi dịch vụ như đặt sân, tổ chức sự kiện, tour golf, cung cấp trang phục – phụ kiện, thậm chí mở rộng sang lữ hành, lưu trú và vận chuyển. Mục tiêu của việc này là tối ưu chi phí, gia tăng biên lợi nhuận và kiểm soát trực tiếp trải nghiệm khách hàng.

Tuy nhiên, cách làm này đang đặt ra nhiều vấn đề dài hạn về hiệu quả kinh tế ngành, sự phân mảnh thị trường và đe dọa sự phát triển bền vững của hệ sinh thái golf Việt Nam.

Lợi bất cập hại?

Thiếu chuyên môn hóa

Các sân golf vốn có thế mạnh trong vận hành mặt sân, kỹ thuật và dịch vụ tại chỗ. Việc ôm đồm thêm các mảng lữ hành, tổ chức tour, quản lý khách hàng hội nhóm hay phân phối sản phẩm khiến chất lượng các dịch vụ bị “giản đơn hóa” và không đạt chiều sâu chuyên nghiệp như công ty chuyên biệt.

Lãng phí nguồn lực xã hội

Các công ty dịch vụ trung gian là nguồn lực xã hội được đào tạo bài bản, đầu tư hệ thống và mạng lưới chuyên biệt. Khi bị “cắt vai trò”, toàn ngành sẽ bị sụt giảm hiệu quả tổng thể, đồng thời gây tổn thất trực tiếp cho hàng ngàn lao động có kỹ năng, gây thất nghiệp và lãng phí nguồn nhân lực.

Giảm hiệu quả truyền thông & xúc tiến thị trường

Các đơn vị trung gian chính là cầu nối thị trường, có sẵn nguồn khách hàng doanh nghiệp, tổ chức quốc tế, đại lý inbound – outbound. Việc không khai thác lực lượng này khiến sân golf phụ thuộc vào nhóm khách quen nội địa, thiếu động lực mở rộng thị phần và khó khai thác hết tiềm năng quốc tế hóa ngành golf.

Nguy cơ kìm hãm ngành golf phát triển thành công nghiệp

Golf không chỉ là thể thao mà còn là một ngành kinh tế dịch vụ. Tư duy “tự làm – tự hưởng” của sân golf có thể giữ lợi nhuận ngắn hạn, nhưng hạn chế sự tham gia của các mắt xích khác – một yếu tố then chốt trong công nghiệp hóa ngành golf như tại Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ.

Thực trạng báo động: Doanh nghiệp trung gian rút lui hàng loạt

Trong 3–5 năm trở lại đây, nhiều công ty trung gian trong ngành golf đã buộc phải rút lui khỏi thị trường do không còn cơ hội hợp tác với sân golf, bị loại khỏi chuỗi giá trị hoặc không cạnh tranh nổi với chính đối tác cũ (nay trở thành “đối thủ”). Điều này dẫn tới:

- Sự sụt giảm quy mô phong trào golf cộng đồng

- Mất đi lực lượng tổ chức giải đấu chuyên nghiệp

- Giảm nguồn cầu cho ngành phụ trợ (thời trang, thiết bị, media, công nghệ…)

- Tổn thất nguồn thu ngân sách từ các doanh nghiệp trung gian này

Vai trò không thể thay thế của các công ty trung gian

Đồng thời, các công ty này còn đóng góp to lớn vào giá trị xã hội:

- Duy trì hàng ngàn lao động trực tiếp và gián tiếp

- Thúc đẩy kinh doanh sáng tạo trong dịch vụ

- Tạo ra phong trào golf rộng khắp hơn, không bó hẹp trong giới siêu giàu

- Góp phần tăng nguồn thu thuế và hỗ trợ phát triển ngành du lịch cao cấp

Bài học từ các nước phát triển

1. Nhật Bản – Hệ sinh thái mở: Các sân golf hợp tác chặt chẽ với công ty lữ hành để đẩy mạnh golf 4 mùa và khách inbound. Đây là yếu tố then chốt giúp Nhật Bản trở thành điểm đến golf hấp dẫn nhất châu Á.

2. Mỹ – Chuyên môn hóa triệt để: Trong ngành golf trị giá hơn 100 tỷ USD, các công ty như GolfBreaks, Troon Travel hay GolfNow đóng vai trò là trung gian công nghệ, điều phối tour, đặt sân, dữ liệu khách hàng… giúp các sân golf chỉ tập trung vào chất lượng sân và trải nghiệm tại chỗ.

3. Thái Lan – Mô hình hợp tác công – tư: Chính phủ, hiệp hội và doanh nghiệp cùng vận hành hệ sinh thái golf. Các công ty trung gian là lực lượng tiên phong trong quảng bá thương hiệu quốc gia “Golf in Thailand” ra thế giới.

Khuyến nghị

1. Các sân golf cần tái định vị lại chiến lược hợp tác, duy trì vai trò của các công ty trung gian như một phần tất yếu của mô hình tăng trưởng bền vững.

2. Cơ quan quản lý và Hiệp hội golf Việt Nam cần sớm xây dựng quy chế khuyến khích liên kết, thiết lập lại chuỗi giá trị ngành.

3.Truyền thông cần làm rõ vai trò kinh tế - xã hội của doanh nghiệp trung gian để toàn ngành nhận thức đúng đắn và hành động kịp thời.

Không ai xây dựng được một ngành công nghiệp bằng cách đi một mình. Nếu các sân golf tiếp tục loại bỏ những doanh nghiệp trung gian vốn là nguồn sáng tạo, nhân lực chất lượng cao và động lực thị trường, ngành golf Việt Nam sẽ tự kìm hãm bước tiến ra khu vực và thế giới.

Chỉ khi hệ sinh thái golf được định hình lại với sự tham gia đầy đủ và chuyên nghiệp của các mắt xích trung gian, ngành golf Việt Nam mới có thể bứt phá thành một ngành kinh tế dịch vụ chiến lược và bền vững.