Liệu bạn có từng tự hỏi vì sao bóng golf lại có nhiều vết lõm (còn gọi là “mắt”) thay vì một bề mặt nhẵn ở bên ngoài? Thực tế, đây là một câu hỏi mà ngay cả những golfer kinh nghiệm cũng chưa chắc nắm rõ câu trả lời. Do vậy, chúng ta sẽ tìm hiểu nguyên nhân bóng golf có thiết kế vết nhiều vết lõm đặc thù, và chúng có tác động ra sao tới người chơi.

Tại sao bóng golf có vết lõm?

Bóng golf luôn có những vết lõm đặc thù

Các quả bóng golf nhỏ bé có thể trông đơn giản, nhưng vẻ ngoài của chúng lại được thiết kế cẩn thận không chỉ vì lý do thẩm mỹ. Các vết lõm trên bóng là yếu tố tạo nên đặc điểm của môn thể thao này, đóng vai trò quan trọng trong việc định hình quỹ đạo bay, khoảng cách, và sự chuẩn xác của mỗi cú đánh. Về cơ bản, chúng có 4 công dụng như sau:

• Tăng lực nâng – Khi không khí thổi qua bề mặt với vết lõm, nó sẽ bám vào bóng lâu hơn, qua đó tạo lực năng và giúp bóng ở trên không trung lâu hơn, dẫn đến quỹ đạo bay cao hơn và xa hơn.

• Giảm lực cản – Các vết lõm tạo nên một lớp khí biên rối loạn quanh bóng khi bay, và điều này làm hoãn quá trình tách khí và cho phép bóng bay xé gió với ít lực cản hơn.

• Cải thiện tính ổn định – Các vết lõm đóng góp vào tính ổn định của bóng trong lúc bay bằng cách ngăn nó khỏi bị chao liệng và bẻ chệch hướng, giúp tạo quỹ đạo bay chuẩn xác và dễ đoán hơn.

• Kiểm soát độ xoáy -  Các vết lõm ảnh hưởng đến độ xoáy lên hoặc xoáy xuống mà golfer có thể tác động lên bóng, và các mẫu vết lõm khác biệt có thể dẫn đến độ xoáy khác nhau.

Như vậy, các vết lõm trên bóng golf giúp chuyển hóa nó từ một hình cầu nhẵn thành một công cụ khí động học được chế tạo kỹ lưỡng. Chúng giúp người chơi đạt đươc khoảng cách, độ chuẩn xác, và kiểm soát tốt hơn bằng cách khống chế lực khí tác động lên bóng khi bay trên không trung.

Vết lõm trên bóng golf ra đời khi nào?

Bóng gutta-percha ra đời giữa thế kỷ 19

Khi thể thao golf mới ra đời, các quả bóng không hề có vết lõm nào cả. Phát minh này đã đến một cách trùng hợp vào giữa thế kỷ 19. Cụ thể, Robert Adams Paterson, một giáo sĩ người Scotland-Mỹ, đã phát minh ra loại bóng gutta-percha trong năm 1848 bằng cách sử dụng nhựa cây hồng xiêm khô của Malaysia. Loại bóng này vốn có bề mặt nhẵn và cảm giác giống cao su, nhưng khi các golfer làm hư hại chúng, họ lại phát hiện chúng hoạt động nhất quán hơn.

Chuyện này đã thúc đẩy các nhà phát minh bắt đầu tạo nên những vết lõm trên bóng mới, khiến chúng có thể bay mạnh hơn và đáng tin cậy hơn hẳn. Thiết kế đó dần được áp dụng rộng rãi và không ngừng cải tiến trong suốt lịch sử hiện đại. Giờ đây, các nhà sản xuất đang dùng những công nghệ tân tiến nhất trong quá trình thiết kế và thử nghiệm mẫu vết lõm để tối ưu hóa chúng cho nhiều mục đích khác nhau.

Bóng golf nên có bao nhiêu vết lõm?

Bóng Titleist Pro V1 và V1x 2023

Hiện nay, số lượng vết lõm lý tưởng trên một quả bóng golf là khoảng 300 – 500. Những gì nằm ngoài số lượng này được coi là không tối ưu cho hiệu suất, và đây là lý do tại sao hầu hết các nhà sản xuất nổi tiếng đều tuân theo tiêu chuẩn này. Ví dụ, hai trong số các loại bóng phổ biến nhất, Srixon AD333 và Titleist Pro V1, đều có ít hơn 400 vết lõm – loại trước có 338 vết và loại sau có 388 vết. Cả hai đều có vết lõm thể tứ diện.

Thật khó để chỉ ra sự khác biệt rõ ràng giữa hai loại bóng nói trên, bởi mỗi loại đem đến kết quả khác nhau tùy thuộc vào người chơi, kỹ thuật của họ và các yếu tố khác trong thiết kế bóng. Nhưng nhiều người nói rằng Pro V1 cho khoảng cách xa hơn một chút.

Nhiều yếu tố khác biệt, ví như độ sâu của vết lõm và thiết kế lớp phủ bên trong, sẽ đóng góp vào hiệu suất tổng thể của bóng. Thông thường, các vết lõm càng sâu thì bóng bay càng thấp, và vết lõm càng nông thì bóng bay càng cao. Vì vậy, sự kết hợp của cả hai sẽ tạo ra quỹ đạo bay cân bằng, nhất quán và khoảng cách tốt nhất có thể.

Chỉ những nhà sản xuất với kiến thức chuyên môn và thiết bị kiểm tra mới có thể theo dõi chính xác tác động của từng thay đổi nhỏ trong thiết kế. Thiết kế vết lõm thể tứ diện của Titleist Pro V1 đã có hơn 60 phiên bản khác nhau được kiểm tra trước khi nhà sản xuất quyết định mẫu cuối cùng. Điều này đủ cho thấy quá trình thiết kế và phát triển bóng golf là kỳ công đến mức nào.

Bóng Callaway Solaire

Mẫu vết lõm cũng tồn tại sự khác biệt với mỗi thiết kế bóng, nhưng thường có sự hỗn hợp của vết nông và sâu để tối ưu hiệu suất. Chúng cũng thường có viền tròn và thể tứ diện. Tuy nhiên, một số thiết kế phổ biến lại có khác biệt rõ ví như bóng Callaway Solaire mang vết lõm viền lục giác thay vì viền tròn. Thiết kế này nhằm cung cấp lực nâng tốc độ chậm tốt hơn, tăng tính ổn định, và giảm lực cản.

Lựa chọn loại bóng có số lượng vết lõm tương tự như bóng của các golfer chuyên nghiệp luôn là một hành động thông minh, song hành với việc kiểm tra các bài đánh giá chuyên môn để tìm ra loại bóng nào là tốt nhất cho cú đánh của mình. Người chơi cũng có thể tìm và đặt mua bóng golf đặc chế tương tự như gậy để có dụng cụ phù hợp nhất với phong cách cá nhân.