Bắt đầu hành trình tìm kiếm Tiger Phong
Khi đặt chân đến thành phố Hồ Chí Minh vào sáng Chủ nhật, thứ gây ấn tượng ban đầu với tôi là những chiếc xe máy nối đuôi nhau, đông đúc và ồn ào. Một số vận chuyển hàng hóa – như gà trong chuồng hay rắn trong chai – nhưng phần lớn đều chở hành khách, bạn gái hay cả gia đình. Cảnh tượng hạnh phúc nhất trong buổi sáng này là người cha, người mẹ, con trai, con gái, bé gái sơ sinh và một con búp bê, tất cả sáu người chỉ trên một chiếc Honda.
Tôi cười lớn khi thấy cảnh đó và Thanh cùng Thuý cũng như vậy. Thanh là tài xế của tôi, còn Thuý là em gái của anh ấy. Không ai trong số họ từng nghe về Tiger Woods.
Trước khi đến trung tâm thành phố, Thanh dẫn tôi đi gặp mẹ anh ấy trong một cửa hàng bán hoa của họ, nơi mà bạn cũng có thể mua bánh quy bơ hay đồng hồ báo thức. Lúc đầu trong bộ đồ chống nắng, Thuý trông có vẻ chỉ 13 tuổi. Thế nhưng sau khi thay trang phục để đi cùng chúng tôi, cô ấy trở thành một phụ nữ 26 tuổi trong bộ váy mùa xuân đáng yêu. Thuý đề nghị cả nhóm nên xuất phát từ chùa Vĩnh Nghiêm để nhờ sự giúp đỡ từ Đức Phật.
Thanh ngồi đợi trong xe khi đến nơi, còn Thuý và tôi mua nhang khi dạo bước qua các bậc thềm và ba tượng phật khổng lồ. Chúng tôi bước vào một căn phòng khá tối với ánh sáng chỉ xuất hiện từ các ngọn nến.
Trước khi đến Việt Nam, tôi tưởng như mình chỉ có 26 năm ký ức của Earl Woods và hai tấm khắc họa chân dung về Phong trong quá khứ và có thể ở hiện tại. “Chính là ông ấy”, người cha của Woods từng thốt lên như thế khi được viên cảnh sát phác họa chân dung đưa ra bức tranh sau những lời mô tả. May mắn thay trước khi bắt đầu hành trình này, ngay vào ngày con trai mình giành chiến thắng lịch sử ở Masters 1997, Earl đã tìm lại trong kho đồ của mình và phát hiện ra một tấm ảnh polaroid chụp ông và Tiger Phong.
Cầm trên tay bức ảnh đã bạc màu, Thuý và tôi đến thắp nhang và cầu nguyện Phật Bà, hy vọng rằng người đàn ông mà chúng tôi đang tìm kiếm vẫn còn sống.
“Tại sao lại là Phật Bà?”, tôi hỏi trên đường trở về xe.
“Bởi vì ông sẽ cần nghìn mắt và nghìn tay để có thể tìm ra ông Phong”, cô ấy trả lời.
Do Thanh muốn dẫn tôi đến Địa đạo Củ Chi, tôi phải mất nhiều thời gian để giải thích rằng mình không phải khách du lịch. Để từ chối một cách lịch sự, tôi đồng ý dừng chân tại một bảo tàng, nơi mà – bạn có tin được không – tôi đã gặp được Edwin Newman (phát thanh viên nổi tiếng người Mỹ, qua đời năm 2010).
“Ông có từng đến nơi đây trong suốt thời gian qua không?”, tôi hỏi sau khi gửi lời chào cựu phóng viên đài CBS và vợ ông ấy. Họ đang trong một hành trình du thuyền và chỉ lên bờ trong ngày.
“Tôi từng ở đây vào năm 1962”, Newman trả lời. Cuộc trò chuyện nhanh chóng đề cập đến nhiệm vụ của tôi. Trong khi đó người vợ ôm cánh tay chồng một cách đầy tình cảm.
“Đó chắc hẳn là một câu chuyện hay”, Newman chia sẻ.
Phía bên ngoài, một số di vật lịch sử trên bãi cỏ lấp lánh dưới ánh mặt trời, bao gồm một chiếc máy bay chiến đấu Air Force F5A, một trực thăng Huey, một số súng máy và súng phóng lựu hay thậm chí là một máy chém cũ của người Pháp. Bên cạnh máy chém là một tấm hình cho thấy sự tàn bạo của chiến tranh khi mô tả một tù nhân sắp bị hành quyết có tên Hoàng Lê Kha.
“Không phải ông Phong đâu”, Thanh nói với giọng điềm tĩnh.
Tuy mới 44 tuổi nhưng Thanh từng phục vụ trong quân đội vào thời kỳ cuối của cuộc chiến. Anh ấy yêu mến người Mỹ, gần như mọi thứ liên quan đến họ, đặc biệt là bánh hot dog và bánh mì sandwich cá ngừ. Cha của Thanh chết bởi đạn súng cối, còn Thanh từng tham chiến ở Lào và Campuchia dù không có vị trí quan trọng gì. Khi chiến tranh kết thúc vào năm 1975, anh ấy trải qua bốn ngày trong trại cải tạo ở miền Nam.
Một số người sau cải tạo quay về chọn nghề đạp xe xích lô làm kế mưu sinh. Vị trí mà họ tập trung nhiều nhất là khu vực đại lộ neon bên ngoài khách sạn Rex. Trong nhiều ngày tôi cùng Thanh gặp gỡ nhiều đối tượng này, cho họ thấy tấm ảnh về người cần tìm kiếm và lắng nghe về những kỷ niệm thời chiến.
Nhiều người trong số họ khẳng định mình biết Trung tá Phong, nhưng thực tế chỉ là phép lịch thiệp xã giao vốn có của người châu Á. Đặc biệt là một kẻ hẹn rằng nếu tôi quay trở lại chỗ ông ta vào lúc 1 giờ sáng, hắn sẽ dẫn theo Trung tá Phong. “Cẩn thận đấy ngài Tom”, Thanh thì thầm trên xe với ánh mắt lo ngại. “Hắn ta là một kẻ xảo trá”. Chúng tôi đã không quay lại theo lời hẹn.
Ngày hôm sau tôi dành thời gian để chơi 9 hố tại sân Vietnam Golf & Country Club (sân golf Thủ Đức), nơi vừa đón nhận một giám đốc mới có tên Ian Fleming. Ngay trước khi băng qua sông Đồng Nai trên Quốc lộ 1, chúng tôi bắt gặp một biển quảng cáo có hình Lee Trevino nhằm quảng bá cho nơi đây. Có bảy hố trên sân này do Trevino thiết kế dù toàn bộ sân thành hình theo nhãn quan của một người Đài Loan, và chúng rất phù hợp với tôi. Ngay cả khi có một hố xuất hiện một cây to nằm ngay giữa fairway, nơi đây không đem đến quá nhiều khó khăn cho vài người trong nhóm tôi.
Mục đích của tôi khi chơi golf nhằm củng cố vỏ bọc của mình. Trước đó văn phòng tôi đã nhận bản fax từ Lương Thanh Nghị, một người bạn của Le Dzung ở Hà Nội, hướng dẫn tôi đăng ký với Bộ Ngoại giao ở thành phố Hồ Chí Minh, nơi mà “một hướng dẫn viên/phiên dịch viên sẽ được chỉ định để giúp đỡ trong chương trình của ông”.
Do không trực tiếp nhận tin nhắn đó, tôi quyết định làm theo lời khuyên của một người bạn tên Ollie North là bỏ qua lời hướng dẫn trên. “Nếu anh chấp nhận đi cùng người của họ”, North cảnh báo qua điện thoại trước khi bắt đầu hành trình, “thì anh sẽ chỉ thấy được những gì họ muốn anh thấy”.
Ngoài ra trong cuộc trò chuyện với North, tôi có đề cập về những ký ức bị bỏ quên của Earl. Cảm xúc của anh ấy khi nghe xong rất thú vị. “Tôi tin tưởng ông ta”, North nhấn mạnh.
“Có hai kiểu cựu chiến binh ở chiến trường Việt Nam. Một người sẽ xuất hiện ở Bức Tường (hay Đài tưởng niệm Chiến tranh Việt Nam ở Washington DC) trong bộ quân phục để chào hỏi nhau, xuất hiện như những anh hùng trong một phim của Oliver Stone. Còn dạng kia sẽ tiếp tục cuộc sống của mình, cố gắng không nhớ lại những điều xưa cũ và tránh nghĩ đến nó quá nhiều. Đó là những người không bao giờ đến Bức Tường. Vậy Earl từng đến đó bao giờ chưa?”.
“Chưa”.
“Ừ, anh không thể ở đó mà vẫn kiềm được nước mắt”.
Di chuyển đến Phan Thiết
Trên đoạn đường đi Phan Thiết, xe máy dần vắng bóng đi để nhường chỗ cho xe bò. Các loại nón lưỡi trai bị thay thế bởi những chiếc nón lá. Các cánh đồng lúa xuất hiện một cách sinh động với những con trâu nước. Chúng tôi thật sự đang ở Việt Nam lúc này.
“Ông có uống cà phê không, ông Tom”, Thanh hỏi trong khi cố điều khiển chiếc Mazda màu xám qua đoạn đường xấu.
“Không quá tám cốc một ngày”.
“Cà phê Việt Nam mạnh lắm. Trước khi chúng ta đến với Phan Thiết, tôi sẽ mua cho ông một cốc cà phê”.
Vẻ mặt của anh ta hiện giờ giống như Jorge Velasquez (một VĐV đua ngựa nổi tiếng gốc Panama), nài ngựa cũ của con ngựa Alydar.
Tôi coi đó như một điềm tốt. Lúc này Thanh đang đeo một chiếc cà vạt màu ngọc lam mà anh ta không bao giờ cởi ra, bởi công ty cho thuê xe mà anh ấy làm việc sẽ phạt tài xế nếu họ bị nhìn thấy mà không có cà vạt. Người Thanh có mùi nước hoa tương tự với mùi trong chai Shaliimar nhỏ màu xanh lá mà anh ấy thỉnh thoảng lấy ra ngửi.
“Cậu đã ở trong trại cải tạo bao lâu vậy Thanh?”, tôi hỏi.
“Bốn ngày”.
“Ở trong đó như thế nào?”
“Tôi sẽ không nói về chuyện đó đâu, ông Tom”.
“Cậu có thể dẫn tôi đến trại đó không?”
“Ông Tom, tôi không bao giờ muốn trở lại đó”.
Tôi ngồi bên cạnh Thanh ở ghế trước, và rồi anh ấy quay lại rồi nhìn tôi theo cách mà tôi không thể mô tả. Kiểu như “Ông là ai mà hỏi tôi điều đó? Ông lấy quyền gì mà nhắc lại với tôi như thế?”
Chúng tôi tiếp tục hành trình trong yên lặng cho đến khi Thanh cất lời trước.
“Ông có thích ăn tôm không?”
“Có chứ”.
“Tôi thì không”, anh ấy cười. Chúng tôi đều cười và rồi trở nên thân thiện trở lại.
“Tôi nghĩ rằng mình cần một chút mùi của thứ xanh lá đó”, tôi nói với anh ấy và được cho ngửi một hơi.
Như Thanh đã hứa, chúng tôi dừng lại ở một quán cà phê trong khoảng bốn tiếng để thử ly cà phê đá, đen hơn cả bầu trời nửa đêm, nhỏ giọt từ một chiếc phin vào một ly nhỏ, sau đó đổ vào một ly lớn hơn có đầy đá trong đó.
“Tôi có nên lo lắng gì về thức uống này không?”, tôi hỏi Thanh.
“Nó ngon đấy”, anh ấy trả lời.
Sau khi thưởng thức ly cà phê, một phần trà nóng được rót bên trên. Chúng tôi tiếp tục nghỉ ngơi trên chiếc ghế xếp, thứ mà mọi quán cà phê ở Việt Nam đều có, và hút hai điếu thuốc 555. Lần đầu tiên sau nhiều năm, tôi cảm thấy mình nghiện nicotine. Và rồi sau năm tiếng trên đoạn đường đầy bụi, tôi được Thanh dẫn đến Pan Sea Resort.
Ngày hôm sau, tôi thức dậy nhờ cuộc điện thoại từ ông Nghị ở Hà Nội sau khi đã gửi một tờ fax. Ông ấy thắc mắc vì sao tôi không đăng ký khi đến thành phố Hồ Chí Minh. Tôi tự hỏi làm sao ông ấy biết được tôi đang ở đâu. Sau đó tôi xin lỗi vì một chút “lộn xộn” đã qua.
“Không dễ để lấy thông tin về ông Phong đâu”, ông ấy cho biết. “Có khoảng 300.000 người Việt Nam MIA (mất tích). Tình huống này rất khó. Chúng tôi đã liên hệ với chính quyền ở Phan Thiết. Ông ấy đã ở trong trại cải tạo khoảng 10 năm – tôi đoán vậy, hay ít hơn 10 năm. Rất nhiều người tin rằng ông ấy đã ở một đất nước khác. Mỹ, Australia, Canada hay một nơi nào đó. Phần lớn họ đều đã qua Mỹ. Giờ là lúc ông nên tập trung về golf”.
“Ông cũng nên dừng việc đưa ảnh ra trên đường phố”, ông Nghi nói tiếp.
“Vì sao?”
“Làm vậy vô ích và rất nhạy cảm nữa. Nó có thể gây nguy hiểm”.
“Tôi sẽ cẩn thận”.
“Chúng tôi không thể đảm bảo an toàn cho ông được nữa”.
“Ông có bao giờ chịu trách nhiệm cho an toàn của tôi ư?”
Sự ngập ngừng của ông Nghị xuất hiện và tạo điều kiện để tôi thay đổi chủ đề.
“Để tôi hỏi ông một thứ”, tôi nói. “Ông có bao giờ nghe đến Tiger Woods chưa?”
“Tất nhiên”, ông ấy hồ hởi. “Một golfer. Một bậc thầy”.
Ông Nghị dường như biết tất cả mọi thứ.
(Còn tiếp...)
Hành trình tìm danh tính người được lấy tên cho Tiger Woods (Kỳ 1)
